Każdy człowiek jest inny, tak więc proces zabliźniania się rany również przebiega bardzo indywidualnie. I chociaż fazy gojenia się każdej rany są takie same, to jednak mogą przebiegać w różnym tempie i z różnym skutkiem.
Spis treści
Co wpływa na wygląd blizny?
Zabliźnianie się rany zależy od wielu czynników. Za wygląd blizny odpowiada przede wszystkim sposób, w jaki powstała rana, jej wielkość i głębokość. Istotny jest też przebieg procesu jej gojenia: czynnikami wpływającymi negatywnie na wygląd blizny mogą być np. powikłania i infekcje zaburzające etapy gojenia się rany.
Wśród elementów wpływających na wygląd blizny są też i te, na które często nie mamy wpływu. To m.in. predyspozycje genetyczne, które warunkują, jak będzie goiła się blizna i jaki ostatecznie przyjmie kształt, a także nasz wiek.
Czynniki mechaniczne wpływające na wygląd blizny
Duże znaczenie dla wyglądu blizny ma charakter samego urazu, który wywołał zranienie. Oparzenia chemiczne i termiczne, a także rany szarpane zazwyczaj goją się dużo trudniej niż rany cięte, a blizny po nich są grubsze, ciemniejsze i mniej estetyczne. Skaleczenia niemal nie pozostawiają po sobie blizn, ale im rana jest większa i głębsza, tym blizna po niej będzie bardziej widoczna.
Ważne jest też lokalizacja, w której doszło do zerwania ciągłości skóry. Jeśli rana znajduje się w miejscu, które podlega nieustannemu rozciąganiu (np. na kolanie, w zgięciu łokci itd.), na obszarach o słabym ukrwieniu i cienkiej skórze – może goić się dłużej i trudniej, a powstałe blizny będą bardziej widoczne. Obserwacje wykazały, że blizny przerostowe nie tworzą się zwykle na spodach dłoni, na podeszwach stóp i na błonach śluzowych. „Lubią” za to małżowiny uszne, mostek czy ramiona.
Blizny zlokalizowane w miejscach narażonych na działanie promieni słonecznych, a więc znajdujące się na twarzy czy dłoniach, również są zazwyczaj ciemniejsze i brzydsze.
Czynniki genetyczne wpływające na blizny
Są ludzie, u których występuje wrodzona skłonność do powstawania blizn patologicznych. Tego rodzaju bliznami nazywamy blizny przerostowe i keloidy. Charakteryzują się one nadmiernym rozrostem włókien kolagenowych, a tym samym – rozrostem blizny. Blizny patologiczne są nieestetyczne, mocno widoczne, wypukłe i ciemne, dlatego stanowią poważny mankament w wyglądzie pacjenta.
Niestety skłonność do ich powstawania można po prostu odziedziczyć po przodkach, podobnie jak rodzaj i kolor skóry, który też ma znaczenie dla wyglądu blizny. Badania pokazały, że osoby o bardzo ciemnej karnacji mają większą tendencję do tworzenia keloidów, blizny przerostowe są natomiast częstsze u osób o jasnej skórze. Co ciekawe, w przypadku albinosów, których skóra niemal całkowicie pozbawiona jest pigmentu, problem nieprawidłowego bliznowacenia niemal nie występuje.
Choroby zaburzające powstawania blizn
Gdy organizm jest zdrowy i sprawnie funkcjonuje, większość procesów, które w nim zachodzą, przebiega również prawidłowo. Ale nie zawsze tak jest. Czasami naturalne procesy, a jest nimi także powstawanie blizny, mogą zostać zachwiane przez choroby zaburzające proces gojenia ran.
Najlepszym przykładem jest cukrzyca. Pacjenci chorzy na tę chorobę metaboliczną mają nieprawidłowo funkcjonujący układ odpornościowych – ich krwinki białe są upośledzone, więc gorzej radzą sobie z infekcjami ran. Dodatkowo cukrzyca upośledza krążenie krwi, co sprawia, że rana jest źle odżywiona i niedotleniona – a przez to wolniej się goi. Wreszcie – cukrzyca zaburza czucie, dlatego wielu diabetyków nie odczuwa bólu wywołanego uszkodzeniem skóry, co powoduje mechaniczne urazy istniejących już ran i problemy z powstaniem prawidłowej blizny.
Inną kwestią wpływająca na gojenie się ran i wygląd blizny są infekcje. To powikłania występujące w procesie gojenia się skaleczeń, ale również ran operacyjnych. Dochodzi do nich na skutek niewystarczającego lub nieprawidłowego oczyszczenia rany lub pod wpływem bakterii i wirusów, które przedostały się do rany, zanim się zrosła. Takie infekcje wydłużają czas gojenia się rany i powstawania blizny, sprzyjają też jej nieestetycznemu wyglądowi.
Warto zastosować środek antyseptyczny z taką kombinacją składników jakim jest PHMB z Poloksamer 188 (np. SutriSept), które zapobiegną zakażeniu rany, powstaniu biofilmu i wpłynął w dalszym ciągu na wygląd blizny.
Zaburzenia gospodarki hormonalnej to kolejna dolegliwość wpływająca na wygląd rany. Tak jak gospodarka hormonalna odpowiada za wygląd zdrowej skóry, tak jej zachwianie może wpływać na procesy zabliźniania się rany.
Hormony płciowe uczestniczą w wielu procesach dotyczących skóry – często też w okresie menopauzy, ciąży czy na skutek choroby powodującej zaburzenia ich poziomów, mogą wpływać na proces gojenia się ran. Niedobór estrogenów może negatywnie odbić się na gojeniu, syntezie kolagenu oraz na produkcji fibroblastów biorących udział w zrastaniu się skóry.
Innym czynnikiem, który może nie jest chorobą, ale jest ściśle związany z kondycją organizmu, jest wiek pacjenta. Badania pokazują, że u starszych osób skóra się regeneruje wolniej, jest więc bardziej narażona na powstanie widocznej blizny. Natomiast skóra młodych ludzi może mieć tendencję do nadmiernej produkcji kolagenu, dlatego takie osoby częściej mają blizny przerostowe i keloidy.
Jak samemu wpływać na wygląd blizny?
Warto pamiętać, że na wygląd blizny ma też wpływ jej dojrzałość. Świeże blizny, mające kilka tygodni czy miesięcy, są widoczne, ciemniejsze i grubsze. Z czasem jednak każda blizna blednie i robi się coraz cieńsza, a jej wygląd znacząco się poprawia.
Zwłaszcza jeśli pomożemy jej w tym, stosując odpowiednie preparaty zmniejszające widoczność śladów po ranie.
Najskuteczniejsze w zmniejszeniu widoczności blizny są produkty z silikonem. Mogą to być żele lub plastry (np. Sutricon). Silikon jest substancją o właściwościach zbliżonych do skóry, która stwarza idealne warunki do wygładzania i rozjaśniania blizn. Skóra pod warstwą silikonu jest odpowiednio nawilżona i dotleniona, a proces regeneracji tkanek w bliźnie (także tej starej) jest odpowiednio stymulowany i kontrolowany.
Skuteczność i bezpieczeństwo silikonu zostały potwierdzone w badaniach klinicznych, dlatego plastry z silikonem mają udowodnione działanie poprawiające wygląd blizny.
