Blizny wypukłe, czyli przerostowe, są bardzo nieestetyczne – wystają ponad powierzchnię skóry, są czerwone i bardzo widoczne. Blizny przerostowe są sygnałem, że proces ich powstawania nie przebiegał prawidłowo i doszło do nieprawidłowego odkładania się włókien kolagenowych. Czy można temu zapobiec i jak się pozbyć blizn przerostowych?
Spis treści
Co to jest blizna przerostowa?
Blizną przerostową nazywamy bliznę, która rozrasta się nadmiernie w obrębie uszkodzonej wcześniej skóry (w przeciwieństwie do keloidów, które wychodzą poza granice rany). Blizna przerostowa składa się z tkanki bliznowatej, która jest wypukła i wystaje ponad resztę powierzchni skóry, ponadto ma ciemnoczerwoną barwę. Blizna przerostowa powstaje zwykle w kilka tygodni po zagojeniu się rany, na szczęście dzięki odpowiedniej pielęgnacji, można zmniejszyć ryzyko jej powstania, a także sprawić, aby – jeśli jednak się pojawi – był mniej widoczna.
Dlaczego powstają blizny przerostowe?
W czasie procesu gojenia się rany i powstawania blizny bardzo ważnym elementem jest moment zrastania się skóry. Tam, gdzie została uszkodzona, czyli w miejscu cięcia chirurgicznego, skaleczenia czy innego urazu, muszą powstać nowe tkanki łączące ze sobą przerwaną skórę.
Aby tak się stało organizm zaczyna produkować nowe komórki, naczynia krwionośne oraz kolagen, który jest główny składnikiem tkanki łącznej.
Jeśli proces ten przebiega prawidłowo, skóra zrasta się, a w miejscu rozcięcia powstaje blizna, która z czasem blednie, wygładza się i prawie znika. Gdy proces zostanie zakłócony z jakiś powodów, może dojść do nieprawidłowej, a dokładnie do nadmiernej produkcji włókien kolagenowych. To jedna z głównych przyczyn powstawania blizn przerostowych, ale nie jedyna.
Badania pokazują, że bardzo często przyczyną powstawania wypukłych blizn jest nieprawidłowe gojenie się rany. Im dłuższy jest czas gojenia, tym większe prawdopodobieństwo, że powstanie takiej blizny . Na powstanie blizny przerostowej wpływa też miejsce uszkodzenia skóry, Niektóre fragmenty ciała są szczególnie podatne na występowanie tego rodzaju blizn – np. okolice obojczyka, uszu czy górna część pleców.
Zdarza się także, że blizna przerostowa powstaje w wyniku predyspozycji genetycznych. Dowiedziono, że skłonność do niej mają osoby o jasnej karnacji.
Niektóre obserwacje wskazują też, że częściej blizny przerostowe pojawiają na ranach będących skutkiem oparzenia oraz na cięciach chirurgicznych wykonywanych nożem elektgrochirurgicznym – w tym wypadku ryzyko powstania takiej blizny przerostowej jest większe niż w przypadku zabiegów wykonywanych tradycyjnym skalpelem.
Czy można zapobiegać powstawaniu blizn przerostowych?
Podstawą w zapobieganiu powstawania blizn przerostowych jest odpowiednia pielęgnacja. Prawidłowy proces gojenia i reparacji skóry jest wprawdzie uzależniony od predyspozycji genetycznych, stanu zdrowia, wieku pacjenta czy lokalizacji rany, ale ma na niego także wpływ postępowanie z raną i blizną.
Rany należy odkażać, a także dbać o aseptykę. Ewentualna infekcja może wydłużyć proces gojenia się rany, a także zaburzyć proces powstawania blizny, czego wynikiem może być blizna przerostowa. Opatrunek zakładany na ranę powinien zapobiegać zakażeniu, ale również powinien odpowiednio nawilżać ranę. Zastosowanie produktów o działaniu antyseptycznym np. z zawartością PHMB, oczyści ranę, skróci czas gojenia, nawilży ja, a także zapobiegnie zakażeniu.
Bardzo ważne jest także stosowanie się do zaleceń lekarza i nie ingerowanie w naturalny przebieg zrastania się rany. Podstawowymi zasadami w pielęgnacji rany są: unikanie zrywania strupów, podrażniania rany poprzez nieodpowiednią odzież i drapanie. Ranę i bliznę należy chronić przed urazami mechanicznymi i nie wolno także wystawiać ich na działanie promieni UV.
Bardzo skutecznym sposobem zapobiegania powstawaniu blizn przerostowych jest stosowanie preparatów silikonowych (np. Sutricon) na bliznę. Tego rodzaju produkty, np. plastry czy żele, można stosować dopiero po wygojeniu się rany, czyli kilka tygodni po urazie, gdy blizna już powstała i zaczyna się proces jej tzw. przebudowy. W tym czasie dochodzi do przemian kolageny znajdującego się bliźnie.
Silikon nakładany na bliznę kontroluje te przemiany zapobiegając nadmiernego rozrastaniu się włókien kolagenowych i powstawaniu blizny przerostowej. Dzieje się tak dzięki właściwościom silikonu, który jest biozgodny ze skórą, ponadto podwyższa temperaturę ciała pod swoją warstwą, przepuszcza powietrze, ale zapobiega utracie wody z tkanek.
Jak pozbyć się blizn przerostowych?
Blizny przerostowe, ze względu na to, że są bardzo widoczne, często są usuwane przez chirurgów plastycznych. Najczęściej do pozbycia się blizny przerostowej stosuje się laser, bywają także chirurdzy, którzy stosują metodę wymrażania blizny.
Usunięcie blizny przerośniętej za pomocą wycięcia jej laserem jest skuteczne (blizna przerostowa zazwyczaj nie ma tendencji do nawrotów), jednak jest to zabieg bolesny oraz kosztowny. Może także rozczarować, gdyż poprawa wyglądu blizny następuje stopniowo, zazwyczaj w przypadku dużych blizn potrzeba kilku zabiegów dla osiągnięcia odpowiedniego efektu.
Zanim zdecydujemy się na takie rozwiązanie, walkę z bliznami przerostowymi warto zacząć od używania odpowiednich preparatów. Według Międzynarodowych wytycznych terapią I rzutu w profilaktyce i leczeniu blizn przerostowych jest silikon. Preparaty można zakupić w formie żeli i plastrów. Szczególnie wygodnym rozwiązaniem są wspomniane plastry silikonowe, które przylegają do skóry cały czas, dzięki temu blizna przerostowa poddawana jest terapii nieustannie.
Warto wybrać plastry silikonowe Sutricon, które cechują się wysoką skutecznością, a przy tym ich stosowanie jest wyjątkowo wygodne i nieinwazyjne. Pierwsze efekty ich stosowania mogą być widoczne już po miesiącu regularnego stosowania jednak najlepsze efekty wg przeprowadzonych badań przynosi 3- miesięczna kuracja.
W zmniejszeniu blizn przerostowych skuteczna jest też praca nad blizną, czyli jej masowanie, rozciąganie, ale również „unoszenie” i rolowanie. Najlepiej mobilizację blizny przeprowadzać przy użyciu preparatu dającego poślizg, np. żelu silikonowego – dodatkowo silikon ma wspomniane działanie terapeutyczne.
Stosowaną często metodą, łączoną z plastrami silikonowymi i mobilizacją blizny jest też presoterapia, czyli uciskanie blizny odzieżą lub specjalnymi opatrunkami, w celu zapobiegania rozrostowi się włókien kolagenowych w bliźnie.
Źródła:
- Wiesława Nyka, Hanna Tomczak, Presoterapia w profilaktyce i leczeniu blizny przerostowej po oparzeniu skóry.
- Małgorzata Chochowska, Jerzy T. Marcinkowski, Aneta Klimberg, Terapia manualna w pracy z blizną po operacji cięcia cesarskiego Manual therapy for a scar after cesarean section
- Magdalena Jałowska, Leczenie ran i blizn, Wiadomości dermatologiczne, 24 czerwca 2019
