Blizna jest zmianą utworzoną z tkanki łącznej włóknistej w miejscu, w którym nastąpił uraz (np. skóra została rozcięta w czasie zabiegu chirurgicznego lub uszkodzona w wyniku oparzenia). Blizna może być też pozostałością po wygojonych stanach zapalnych skóry czy chorobowych (np. trądzik). Jak powstaje blizna i czym smarować miejsce po urazie, aby nie było blizny?
Spis treści
Jak wygląda proces powstawania blizny?
Zanim powstanie blizna, musi nastąpić uszkodzenie skóry, które przekształca się w ranę. Każda rana goi się przez jakiś czas, a proces bliznowacenia ma kilka etapów.
- Faza zapalna– jej początek sięga momentu zranienia. Na skutek przerwania skóry dochodzi do uruchomienia mechanizmów odpornościowych, których wynikiem jest stan zapalny. Od tego czasu przez 24-48 godzin tkanka staje się przekrwiona i zwiększa się przepuszczalność naczyń włosowatych. Rana wypełnia się skrzepem krwi, który pełni rolę biologicznego opatrunku. Włóknik gromadzący się na brzegach rany stanowi rusztowanie dla strupa powstającego na ranie.
- Organiczna faza zapalna– na tym etapie organizm oczyszcza ranę z obumarłych komórek (napływają do niej mikrofagi, komórki żerne, które usuwają te obumarłe) i drobnoustrojów. Faza trwa około 7 dni, ponieważ tyle czasu potrzebują naczynia krwionośne, aby wniknąć do rany.
- Faza gojenia– w tym czasie komórki tkanki łącznej, zwane fibroblastami, produkują z dużą intensywnością kolagen, który wspiera i podtrzymuje powstającą bliznę. Nad mnożącymi się komórkami tkanki łącznej powstaje nabłonek. Faza ta trwa od 10 do 15 dni i kończy się powstaniem strupka, pod którym widoczna jest blizna.
- Faza przebudowy blizny (remodeling rany)– proces ten prowadzi do zwiększenia wytrzymałości mechanicznej rany. Po tygodniu od zranienia wytrzymałość rany stanowi 3% wytrzymałości normalnej skóry właściwej. Kiedy faza przebudowy zaczyna dominować, czyli po około 3 tygodniach, wytrzymałość rany odpowiada 20% wytrzymałości normalnej skóry. Kiedy miną trzy miesiące, rana będzie miała 80% wytrzymałości normalnej skóry. Wytrzymałość znacznie wzrośnie ze względu na przebudowę, która może trwać do 12 miesięcy od urazu. Warto zaznaczyć, że blizny nie są w stanie osiągnąć wytrzymałości normalnej skóry.
Jak powstają blizny patologiczne?
Prawidłowy przebieg procesu gojenia się rany powinien zakończyć się powstaniem blizny, która z czasem blednie i staje się mniej widoczna. Niestety, czasem powstawanie blizny zostaje zakłócone. Dzieje się tak przy skomplikowanych ranach, np. będących wynikiem oparzenia, w sytuacjach, gdy rana zostaje zainfekowana i proces gojenia się zaczyna się komplikować. Zdarza się też tak, że skóra niektórych osób cechuje się indywidualną skłonnością do tworzenia nieestetycznie wyglądających blizn czy blizn patologicznych, czyli przerosłych.
Do czynników ryzyka powstawania patologicznej blizny zalicza się:
- wiek:
- dzieci – tendencja do nadmiernej produkcji kolagenu,
- starsze osoby – wolniejsza regeneracja skóry,
- choroby metaboliczne, cukrzyca – trudniejsze gojenie ran i blizn,
- genetyczna tendencja do nieprawidłowego bliznowacenia,
- umiejscowienie na ciele: mostek, małżowiny uszne i ramiona,
- karnacja skóry – bardzo ciemna lub bardzo jasna,
- zaburzenie gospodarki hormonalnej,
- nadwaga.
Dodatkowo największe ryzyko powstania blizny patologicznej następuje w wyniku oparzeń chemicznych i termicznych oraz w przypadku ran szarpanych. Wczesne rozpoczęcie pielęgnacji blizny po wygojeniu się rany jest kluczową czynnością, która znacząco wpływa na jej wygląd oraz fakturę w przyszłości.
Co robić, żeby po urazie nie było blizny?
Całkowite uniknięcie blizny nie jest możliwe – każdy uraz, którego konsekwencją jest przerwanie ciągłości skóry, musi zaowocować powstaniem blizny. Ale można sprawić, aby blizna ta była jak najmniej widoczna. To możliwe np., dzięki stosowaniu odpowiednich preparatów na blizny.
Co stosować na bliznę, aby była ona niewidoczna? Na przykład preparatami z zawartością silikonu (plastrami Sutricon). Plastry nałożone na świeżą bliznę, zapobiega jej przerostowi i nieprawidłowej przebudowie (w ostatniej fazie procesu powstawania blizny).
Może je stosować również na bliznach starych 9-letnich, które wychodzą ponad stan skóry, aby zmniejszyć ich widoczność, rozjaśnić oraz wygładzić. Plastry przypominają zdrową ludzką skórę, przepuszczają powietrze a także nawilżają bliznę. Dlatego stwarzają one odpowiednie środowisko do remodelingu blizny i regulują one produkcję włókien kolagenowych – ich nadmiar może powodować przerastanie blizny.
Dzięki stosowaniu plastrów silikonowych Sutricon blizny zarówno stare jak i te nowe staną się mniej widoczne, nie będą powodować bólu oraz uczucia swędzenia. Należy pamiętać o regularnym stosowaniu – minimum 3 miesiące w przypadku świeżej blizny, w przypadku starszej blizny proces ten może się wydłużyć do 6 miesięcy.
