Jak umiejscowienie blizny wpływa na proces gojenia?

Artykuł został uaktualniony w grudniu 2021

Proces gojenia się blizn jest uzależniony od kilku czynników – genów, sposobów pielęgnacji miejsca po zranieniu, istotną rolę odgrywają też wiek oraz ogólny stan zdrowia pacjenta. Duży wpływ na przebieg procesu gojenia ma również umiejscowienie blizny. Usytuowanie w miejscu narażonym na podrażnienia mechaniczne może skomplikować i wydłużyć czas gojenia.

Jak goją się rany i jak powstają blizny?

Blizna to efekt naturalnego procesu regeneracji skóry oraz trwały ślad, który pojawia się na skutek urazu, operacji czy w wyniku powstania rany. Pod względem sposobu gojenia się, wyróżniamy kilka rodzajów blizn: przerostowe, bliznowce, zanikowe. Charakterystycznym rodzajem śladu na skórze jest blizna po operacji, która jest pozostałością po wykonanym zabiegu. To, jak długo blizna jest czerwona czy jaki ma kształt jest kwestią indywidualną, uzależnioną od cech organizmu i przebiegu procesu gojenia się rany.

W momencie uszkodzenia skóry właściwej lub jej głębszej warstwy dochodzi do powstania rany. Aby się zagoiła, wymaga odbudowy kolagenu, który przywraca jej utraconą elastyczność.¹ Proces gojenia się rany i powstawania blizny jest długi i przebiega etapami,² które ilustruje tabela.

Etapy gojenia blizn

W jaki sposób skutecznie usunąć blizny po operacji?

Blizna po operacji jest naturalnym efektem gojenia się skóry, dlatego nie da się całkowicie jej usunąć. Nie oznacza to jednak, że należy zrezygnować z jej pielęgnacji. Wręcz przeciwnie: odpowiednie działania przyspieszą proces regeneracji skóry i sprawią, że blizna będzie mniej widoczna – stanie się bledsza i mniej wypukła.

Na co zwrócić szczególną uwagę w czasie leczenia rany, a następnie pielęgnacji blizny?

Należy unikać stosowania powszechnie dostępnych produktów takich jak woda utleniona czy spirytus. Działają one drażniąco na podrażniony obszar, w efekcie czego wydłuża się proces gojenia rany. Warto za to sięgnąć po skuteczne preparaty, np. produkty z PHMB, które oczyszczają ranę, chronią przed zakażeniem i odpowiednią nawilżą ranę, w efekcie czego blizna bo wygojeniu rany będzie mniej widoczna.

Jeżeli chodzi o pielęgnację blizny najlepiej do tego sprawdzą się preparaty z silikonem, które zatrzymują wodę w bliźnie, co hamuje jej nadmierny wzrost i zapobiega powstawaniu blizn patologicznych, np. przerostowych.³ W momencie nałożenia silikonu na powierzchnię skóry wzrasta też temperatura⁴, która pozytywnie wpływa na aktywność enzymu, uniemożliwiającego przerost kolagenu w miejscu blizny.

Należy bowiem pamiętać, że to właśnie nadmiar kolagenu odpowiada za powstawanie nieestetycznych blizn przerostowych i keloidów.

Preparatami odpowiednimi do stosowania na bliznę są te z zawartością silikonu farmaceutycznego, które normalizują napływanie fibroblastów do świeżej blizny. Składnik ten pełni istotną funkcję w procesach bliznowacenia, a także pozytywnie wpływają na jej wygląd, rozjaśniają ją, wygładzają i zmniejszają jej widoczność.

Czy umiejscowienie blizny ma wpływ na jej gojenie?

Niestety, niekorzystne umiejscowienie blizny jest częstą przyczyną powikłań. Chodzi tu np. o okolice, które są narażone na częste otarcia takie jak, na przykład wewnętrzne części ud. Trudniej goją się  również blizny usytuowane w słabiej ukrwionych miejscach, do których wolniej docierają substancje odżywcze, co spowalnia tempo regeneracji. Przykładem takich miejsc są okolice nóg i stóp. Problematyczne są również te miejsca ciała, które w niewielkim stopniu poddają się naprężeniem podczas ruchu – np. blizny na dłoniach czy w zgięciach stawów.

Na blizny o niekorzystnym położeniu warto stosować plastry lub żele silikonowe. Te pierwsze, oprócz wspomnianego już pozytywnego działania na powstawanie blizny, stanowią dodatkowo ochronę przed czynnikami zewnętrznymi, np. otarciami. Na zgięcia stawów czy na twarz, najlepsze są żele silikonowe – prostsze w aplikacji i lepiej trzymające się na skórze napinającej się pod wpływem ruchu. Warstwa żelu silikonowego na bliźnie pozwala na wyeliminowanie nieprzyjemnych objawów związanych z występowaniem blizny w tym miejscu, np.  zmniejsza uczucie ciągnięcia. 

Bibliografia

1. Blizna – problem nie tylko estetyczny. Jak pomóc pacjentowi, Paweł Łęgosz, Sylwia Sarzyńska, Paweł Małdyk, Paweł Gołębiewski, Link
2. Paweł Stanirowski, Włodzimierz Sawicki Nowoczesne metody terapii trudno gojących się położniczo-ginekologicznych ran pooperacyjnych – analiza przydatności i skuteczności stosowania, Link
3. Hypertrophic scars and keloids Part II. Prevention and treatment, Tomasz Zieliński, Henryk Witmanowski, Edward Lewandowicz, Magdalena Łuczkowska, Julia Kruk-Jeromin, Link
4. Silikonowe preparaty do leczenia powierzchniowego blizn Marzena Jamrógiewicz1 , Maria Żebrowska2 , Jerzy Łukasiak1 , Małgorzata Sznitowska2