Blizny możemy podzielić na kilka aspektów: odstęp czasu od momentu ich powstania, wygląd oraz przyczyny powstania blizny – w tym wypadku bardzo ważne jest, czy blizna powstała w wyniku operacji, zabiegu, choroby albo urazu.
Spis treści
Rodzaje blizn – czas powstania
Blizna niedojrzała
Blizny niedojrzałe możemy poznać po tym, że blizna jest czerwona, czasami swędząca lub bolesna, lekko wypukła. Z upływem czasu staje się płaska. Proces osiągnięcia pełnej dojrzałości przez bliznę może trwać aż do dwóch lat.
Blizna dojrzała
To takie blizny, które powstają w wyniku prawidłowego procesu gojenia. Są płaskie o odcieniu jaśniejszym od skóry. Dla przykładu prawidłowo zagojona blizna na twarzy nie powinna być wypukła, a w dotyku będzie miękka i elastyczna. Blizna dojrzała powinna się także wiązać z dodatkowymi dolegliwościami typu przykurcz czy ściągnięcie skóry.
Rodzaje blizn – wygląd
Na wygląd blizny ma wpływ proces gojenia. Ze względu na szereg czynników, w tym także różne zakłócenia w czasie gojenia, blizny dzielą się na: zanikowe, przerostowe oraz keloidy. Takie blizny mogą wiązać się z dużym dyskomfortem fizycznym i psychicznym.
Blizna zanikowa (atroficzna)
To zmiana o charakterze wgłębienia – poniżej powierzchni skóry. Taka blizna powstaje, gdy proces gojenia zostaje zakłócony i wytwarza się zbyt mało kolagenu. Blizny zanikowe to najczęściej pamiątka po trądziku, ospie wietrznej oraz nieprawidłowym leczeniu sterydami.
Do blizn zanikowych zalicza się również rozstępy – zmiany powstałe, gdy dochodzi do zerwania sieci włókien kolagenowych w wyniku nadmiernego rozciągnięcia się skóry i tworzy się ubytek w tkance łącznej.
Blizna przerostowa
Jest to stosunkowo twarda blizna i powstaje w wyniku nieprawidłowego gojenia ran. Blizna przerostowa to taka, która poszerza się z powodu napięcia rany, ale nie wykracza poza jej granice. Takie blizny można łatwo rozpoznać, ponieważ są czerwone, pogrubiałe i uniesione powyżej poziomy skóry.
Dodatkowo rozwijają się w stosunkowo krótkim czasie od momentu uszkodzenia. Wraz z upływem czasu zmniejszają się, a nawet mogą się samoistnie cofać. Niestety mogą również wykazywać tendencję do dalszego wzrostu.
Keloidy (guzy łącznotkankowe)
Zwane również bliznowacami, to nieprawidłowa reakcja skóry na uraz. Keloidy są włókniste, twarde, o nieregularnym lub podłużnym kształcie. Skóra w miejscu keloidów jest sino czerwona. Ich przyczyną jest indywidualna skłonność do nadprodukcji kolagenu.
W odróżnieniu od blizn przerostowych, nie wykazują tendencji do samoistnego cofania się i przekraczają linię urazu. Charakteryzują się znaczną skłonnością do nawrotów po wycięciu chirurgicznym. Keloidy mogą być bardzo uciążliwe dla pacjenta, zwłaszcza gdy jest to blizna na twarzy.
Rodzaje blizn – pochodzenie
Blizna pooperacyjna (po operacji chirurgicznej lub po zabiegu chirurgicznym)
W pierwszym etapie gojenia to czerwona, wypukła i czasem swędząca blizna. Ogranicza się do brzegu pierwotnego nacięcia chirurgicznego. Blizny pooperacyjne po prawidłowym gojeniu dojrzewają i nabierają wyglądu przypominającego wystający lub lekko wklęsły sznur. Uwaga, co dziesiąty pacjent po przebytej operacji może być narażony na nieprawidłowe zabliźnianie rany.
Blizna po cesarskim cięciu
W prawidłowym procesie gojenia to płaska, pozioma kreska. Gdy wystąpią zakłócenia, blizny po cesarskim cięciu mogą być zbyt szerokie, nierówne lub przerośnięte oraz powodować uczucie ciągnięcia. Guzek wyczuwany w linii blizny może świadczyć o wystąpieniu endometriozy.
Blizny po operacjach plastycznych (np. operacja piersi, operacja nosa, operacja ucha, plastyka brzucha, plastyka ramion)
Na wygląd blizny po operacji plastycznej wpływają trzy czynniki: rodzaje blizn i indywidualne predyspozycje do tworzenia się bliznowców (np. typ karnacji), prawidłowe założenie szwu i pielęgnacja gojącej się rany. Blizna taka może goić się nawet kilka miesięcy. Przy właściwej pielęgnacji już po dwóch miesiącach może stać się płaska i zmienić kolor z czerwonego na zbliżony do naturalnej barwy skóry.
Blizna pooparzeniowa
Jest rozległa, wypukła i czasami swędząca. Jej rozmiar ogranicza się do brzegów oparzenia. Blizny po oparzeniu związane są z dużym bólem, długim czasem gojenia oraz nieestetycznym wyglądem. Zwykle są czerwone. Blizna pooparzeniowa to twarda blizna, lecz najczęściej leczona jest za pomocą presoterapii, co powoduje jej zmiękczenie i spłaszczenie. Powinno się również zadbać o natłuszczenie skóry i zapobieganie parowania wody ze skóry, aby w jak największym stopniu nawilżyć uszkodzone tkanki.
Blizny potrądzikowe
Trądzik to problem nie tylko nastolatków, ale i dorosłych – blizny pojawiają się nawet u osób powyżej 30 roku życia. Należy wiedzieć, że jest to choroba skóry często o podłożu genetycznym. W jej wyniku mogą powstać blizny zanikowe, widoczne w postaci miejscowego zagłębienia. Ich głębokość i szerokość zależne są od wielkości i stopnia zaawansowania trądziku oraz prawidłowości procesu gojenia.
Urazy sportowe
Osoby uprawiające sport często narażone są na urazy, które wymagają operacyjnego leczenia. Np. narciarze często cierpią na urazy kolan, w tym uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego i uszkodzenia łąkotek. W czasie rehabilitacji warto pamiętać, że blizna w miejscu dużego napięcia skóry (nad stawami, w pobliżu aktywnych mięśni) wymaga szczególnej pielęgnacji, gdyż ma trudniejsze warunki do gojenia.
Urazy dziecięce
Dzieci poznają otaczający je świat podejmując decyzje bez świadomości ich konsekwencji. Dlatego dzieciństwo to czas, kiedy bardzo łatwo narazić się na powstanie blizny. Sprzyja temu ruchliwość maluchów oraz ich zaburzona koordynacja ruchowo-wzrokowa w wieku przedszkolnym.
Często spotykamy u dzieci rozcięte kolano, łuk brwiowy, czy poparzenia (skóra dzieci jest bardzo delikatna, wystarczy kilkanaście minut, żeby woda o temperaturze czterdziestu kilku stopni Celsjusza wywołała tragiczne w skutkach dla skóry oparzenie pierwszego stopnia) a takie urazy szybko prowadzą do powstania blizny.
