Co możesz zrobić, aby przyspieszyć gojenie się rany i tworzenie blizny?

Proces gojenia się rany to dość duże wyzwanie dla sił obronnych organizmu, które muszą się zmobilizować, by najpierw zabezpieczyć przed chorobotwórczymi drobnoustrojami, a następnie odbudować uszkodzone miejsce. W tym czasie ważne jest wspieranie tego naturalnego procesu przez pacjenta, a więc jego zaangażowanie i właściwe postępowanie z raną.

Rola pacjenta nie ogranicza się jedynie do zachowywania wszelkich zasad higieny i unikania wtórnych urazów, ale także dotyczy odpowiedniego sposobu odżywiania się i trybu życia. Jak zatem postępować w czasie gojenia się rany i tworzenia blizny? Wskazówki znajdziesz w naszym artykule.

Jak postępować z ranami w zależności od ich rodzaju?

W literaturze medycznej wyróżnia się rany powierzchowne, np. drobne skaleczenia i otarcia, rany proste – o równych krawędziach, np. rany pooperacyjne, rany skomplikowane, np. rany szarpane, po ugryzieniach, rany tłuczone, kłute i postrzałowe oraz rany przewlekłe, w czasie gojenia których doszło do komplikacji.

Postępowanie z ranami różni się w zależności od tego, z jakim jej rodzajem mamy do czynienia. W większości przypadków ranę należy dokładnie zdezynfekować i oczyścić, a następnie założyć sterylny opatrunek. W razie dużego krwawienia należy założyć opatrunek uciskowy, by zatamować krwotok.

Wyjątkiem odnośnie do oczyszczania rany są te z tkwiącym w nich ciałem obcym. Takich ran nie myjemy, nie wyjmujemy też samodzielnie ciała obcego. Możemy w ten sposób spowodować dalsze uszkodzenia, a nawet doprowadzić do krwotoku. Zakładamy jedynie ostrożnie opatrunek, ewentualnie w przypadku intensywnego krwawienia – opatrunek uciskowy i czekamy na pomoc specjalisty.

W przypadku ran po ugryzieniu bądź ukąszeniu przez zwierzę zgłaszamy się do lekarza w celu przyjęcia szczepionki przeciwtężcowej (gdy jest to konieczne), surowicy lub szczepienia przeciw wściekliźnie. Rany kłute i głębokie rany pooperacyjne uważnie obserwujemy podczas gojenia się i w razie niepokojących objawów zgłaszamy się do lekarza.

Jak przyspieszyć proces gojenia się różnego rodzaju ran?

Gojenie się ran jest naturalnym procesem, który składa się z kilku etapów.

1. Najpierw w miejscu rany, czyli przerwania ciągłości skóry dochodzi do krwawienia. Wyjątkiem są rany tłuczone i stłuczenia, w przypadku których krwawienie jest z reguły niewielkie – dochodzi tam do zmiażdżenia naczyń krwionośnych, które zostały w ten sposób zablokowane.
2. Następnie w krwawiącym miejscu tworzy się skrzep, który pełni rolę naturalnego opatrunku i zapobiega wnikaniu w głąb rany patogenów, czyli chorobotwórczych drobnoustrojów.
3. Kolejny etap gojenia to samoistne oczyszczanie się rany za sprawą aktywacji komórek układu odpornościowego, które usuwają martwe komórki oraz chronią ranę przed chorobotwórczymi bakteriami.
4. Następna faza to odbudowa uszkodzonych komórek i tworzenie się blizny. Jeśli proces ten przebiega na zasadzie tzw. rychłozrostu, blizna ma postać niewielkiej linii i będzie mało widoczna. Natomiast jeśli gojenie się rany przebiega na zasadzie ziarninowania, rana goi się dłużej i blizna może być bardziej widoczna. Może też dojść do nieprawidłowości w procesie powstawania blizny.

Aby przyspieszyć proces gojenia się rany warto zastosować preparaty antyseptyczne w formie płynu czy hydrożelu z zawartością PHMB. Ranę należy zdezynfekować jałowym gazikiem zwilżonym Płynem do oczyszczania np. SutriSept.  Zgodnie z najnowszymi rekomendacjami ekspertów w dekontaminacji ran, czyli w odkażaniu ran I-wyborem jest 0,1 % PHMB z Poloksamerem 188 (SutriSept).

Należy pamiętać, że skóra wokół rany również musi być odpowiednio pielęgnowana. Stan skóry może być różny zależnie od chorób toczących się w organizmie. Może być cienka, uszkodzona i sącząca się albo sucha i łuszcząca się. Suchą skórę należy nawilżać i natłuszczać emolientami z dodatkiem kwasu hialuronowego co 4-6 godzin. Skórę wilgotną należy oczyszczać preparatami zawierającymi cynk, które należy stosować raz dziennie przez 2-3 dni, a następnie należy powrócić do preparatu natłuszczającego w zależności od potrzeb.

Bardzo istotne jest dobranie opatrunku do rany, należy pamiętać, że rana nie może nigdy być sucha, pokryta strupem, a skóra wokół rany zawsze musi być czysta.

Czynniki opóźniające gojenie – możesz ich uniknąć!

Do czynników spowalniających gojenie się rany i tworzenie blizny należą przede wszystkim: zakażenia, w tym zakażenia bakteriami beztlenowymi, ropnie, wtórne urazy mechaniczne oraz wszelkie komplikacje w procesie tworzenia się blizn, a więc powstawanie zrostów, bliznowców i blizn przerośniętych. Aby ich uniknąć, wiele zależy od naszego postępowania.

Rola pacjenta jest tu bardzo istotna i odpowiedzialna: ma duży wpływ na przebieg leczenia rany.

Przede wszystkim musimy rygorystycznie przestrzegać zasad higieny, zarówno podczas zmiany opatrunku, jak i mycia okolic rany oraz dotykania świeżej blizny, np. w celu jej mobilizacji. Wszelkie niepokojące objawy – ból, wysięk, zaczerwienienie, opuchnięcie okolic rany – należy jak najszybciej skonsultować z lekarzem.

Ważna jest też dieta, którą stosujemy. Rany goją się dłużej i gorzej, gdy ich posiadacz ma niedobory witamin i wapnia oraz innych składników odżywczych. Ogólny stan zdrowia pacjenta ma ogromny wpływ na proces gojenia się ran, warto więc zadbać w tym czasie o odpoczynek i wartościową dietę.

Kolejna kwestia to unikanie wtórnych urazów mechanicznych. Dochodzi do nich zwłaszcza w przypadku głębokich ran, np. pooperacyjnych, gdy pacjent nie przestrzega zaleceń lekarza i zbyt wcześnie podejmuje intensywny wysiłek fizyczny mogący prowadzić do uszkodzenia niezagojonych jeszcze głębszych struktur. Ładnie wyglądająca i zabliźniająca się powierzchnia głębokich ran ciętych bywa myląca – w głębi rany procesy gojenia się nie zostały jeszcze w pełni zakończone.

Wtórny uraz mechaniczny w przypadku głębokich ran stwarza zagrożenie krwotoku, ponownego rozerwania brzegów rany oraz uszkodzenia głębokich struktur podskórnych. Może to prowadzić do wtórnych zakażeń i zawsze utrudnia oraz przedłuża proces gojenia się. Zwiększa też ryzyko powikłań w procesie tworzenia się blizn.

W głębokich strukturach może dojść do zrostów, które będą powodować przykurcze i dolegliwości bólowe. Blizna może przerastać i przybrać nieestetyczny wygląd. Mogą też tworzyć się bliznowce, które mają tendencję do odrastania nawet po chirurgicznym ich usunięciu.

Jak radzić sobie z blizną po urazie mechanicznym rany?

Gdy uraz mechaniczny spowoduje przerastanie blizny i jej nieestetyczny wygląd, warto sięgnąć po specjalne narzędzia, które sprawią, że blizna będzie gładsza i jaśniejsza. Najskuteczniejszym sposobem zmniejszenia blizny jest stosowanie plastrów silikonowych Sutricon, które doskonale  zmniejszają widoczność blizny – zwłaszcza, jeśli stosujemy je regularnie przez kilka miesięcy.

Silikon to substancja, która regeneruje tkanki skóry znajdujące się w bliźnie – zarówno tej świeżej, jak i starej. Reguluje produkcje włókien kolagenowych i utrzymuje odpowiednie nawilżenie blizny, przez co zahamowany jest jej niekontrolowany rozrost. Plastry Sutricon można stosować na wygojone blizny, można je też łączyć ze stosowanie żeli z silikonem, które doskonale nadają się do mobilizowania blizny. Praca nad blizną, czyli jej delikatny masaż zapobiega zrostom i powstawaniu bliznowców i przykurczy, które często są skutkiem urazu blizny.